Het verzorgingstehuis voor seniele juristen aan de Kneuzendijk heeft de zogenaamde bouwvrijstelling van tafel geveegd. De heer Vollenbroek, voorman van een oogkleppenclubje met de misleidende naam Mobilisation for the Environment, is vast met een voldane grijns op z’n olijke geitenkop huiswaarts gedieseld, in de heilige overtuiging dat hij de wereld op het nippertje van de ondergang had gered. De achternaam Vollenbroek zal niet geheel bij toeval te zijnent geland zijn. De brave man is full of manure.
Voor de zoveelste keer: die gewraakte vrijstelling ging níét over CO2, het goedje dat aan de wieg staat van een groot deel van de huidige klimaatproblematiek én de woekerwinsten van Shell en consorten, maar over stikstof. En stikstof is géén broeikasgas, al trapt de halve wereld - de redactie van Nieuwsuur niet uitgezonderd - er telkens weer in. Sterker nog: de bewuste rechtszaak had uitgerekend betrekking op een project dat bedoeld was om de CO2-uitstoot te verminderen (of het slim is om die meuk net als kernafval ondergronds weg te moffelen, is een andere vraag). Dus wie denkt dat natuur en milieu op de dag des oordeels een dienst is bewezen, vergist zich deerlijk. Van al die stikstofschermutselingen gaat de mondiale thermostaat eerder een graadje hoger dan lager, en de heidevlinders, rugstreeppadden en korenwolven (het zijn gewoon hamsters, btw) stoven of verzuipen solidair mee.
Die gesneuvelde vrijstelling gold trouwens alleen in de bouwfase, en niet nadien. Natuurlijk heeft meneer Vollenbroek het volste gelijk dat tijdens de aanloop óók stikstof vrijkomt, maar de bijdrage van de bouwsector aan het totaalplaatje is verwaarloosbaar. En al helemaal afgezet tegen de eindsituatie, waarin de forenzen gaan forensen en de koeien collectief aan het kakken slaan. Kortom: much ado about nothing, die alleen maar de aandacht van het hoofdprobleem, de wereldwijde opwarming, afleidt. Greta wept.
Je zou je kunnen afvragen waarom de overheid, van gemeentelijke milieudiensten tot diezelfde Raad van State aan toe, kwistig vergunningen voor megastallen, autosloperijen en achtbaanswegen in de nabijheid van natuurgebieden heeft gecolporteerd in de periode dat de heer Vollenbroek nog vredig vogeltjes zat te begluren. Of, andersom: waarom een staalproducent die er al een dikke eeuw zit, in godsnaam zo’n aan de ongebreidelde fantasie van de provinciale ecoloog ontsproten ‘nieuwe wildernis’ als overbuurman toegeschoven krijgt. Want die in de Brusselse betonkolossen voorgekookte natuur uit blik is alom een daverend succes. Wat ook de reden is dat we ons de beschermde knuffelwolven met paintballgeweren van het lijf moeten houden. Die draven immers momenteel op De Hoge Veluwe achter fietsers aan, aangezien de andere prooidieren op zijn (‘Doet-ie anders nooit, hoor ...’). Misschien kunnen we deze viervoetige economische vluchtelingen beter in de Oostvaardersplassen uitzetten. Ik begreep dat van de inmiddels tweeduizend edelherten in de Almeerse achtertuin driekwart op de nominatie staat om dit najaar tot jachtschotel te worden herbestemd.
Nu we het toch over overbevolking hebben: het CBS rekende onlangs voor dat we binnen een halve eeuw deze modderige rafelrand van Europa met twintig miljoen anderen moeten delen. Dus het kan nog gezellig druk worden op de woningmarkt, en de weg. Maar nu ons met overstroming bedreigde polderlandschap echt uit z’n voegen barst, is ineens elk ‘Natura 2000’ gelabeld groenperkje heilig.
Dankzij de heer Vollenbroek en diens medestanders (alle acht) krijgt m’n huisbaas binnenkort z’n tweede miljard op een presenteerblaadje aangereikt, en komt de dag naderbij dat Tata Steel de deuren moet sluiten. Niet omdat de omwonenden het al jarenlang zo benauwd hebben van alle roet en giftige walmen, maar omdat de na vele eeuwen afwezigheid met confetti en klaroengeschal aan de overkant van het Noordzeekanaal neergepote wisent het niet trekt.
Een nieuwe woonwijk op het grondig gesaneerde perceel kunnen we eveneens gevoeglijk vergeten. We kunnen er natuurlijk altijd een extra Natura 2000-gebiedje van maken. Dat deden we tenslotte met de met PFAS doordrenkte Hedwigepolder ook (ditmaal mét het fiat van de gestaag doorsnurkende Raad). Maar dan zijn bij de eerstvolgende rechtszaak de omwonenden en bedrijven verderop de klos, totdat heel Europa in één stikstofvrije Hof van Eden is herschapen. Op het Brusselse Sodom en Straatsburgse Gomorra na, dat spreekt.
Terwijl we onze appels steeds vaker uit Nieuw-Zeeland en onze biefstuk uit Zuid-Amerika laten overkomen omdat de Nederlandse boer willens nillens is uitgekocht, blijven prins Bernhard, multimiljonair Max en aanverwante fossielen een paar schamele kilometers zuidwaarts van het aards paradijs ongehinderd hun baantjes trekken. Autorijden en vliegen doen we vaker en verder dan ooit. Al is het maar omdat de groene trein alleen bij hoge uitzondering rijdt, en een woning dichter bij de werkplek niet te vinden valt en al helemaal niet te betalen. En dan moet ik op gezag van zo’n monomane mafklapper met een disfunctioneel scheerapparaat en een handvol aan lagerwal geraakte Zuidas-advocaten aannemen dat al deze waanzin een zegen is voor het milieu. Voor woningzoekenden die het ook niet begrijpen, weet ik nog wel een paleisje te kraken.
Natuurlijk heeft onze scheikundige in ruste een punt als hij zegt dat de Nederlandse overheid deze ellende grotendeels aan zichzelf heeft te danken. Of liever gezegd: de burgers hebben die te danken aan het geschipper van het stelletje potsenmakers dat de dienst uitmaakt. In feite doet zo’n bestuursrechter immers niets anders dan een overheidsbesluit toetsen aan een door diezelfde of een hogere overheid opgestelde wet. Maar het is net als toen mijn woongemeente een notoire vastgoedspeculant bijna achttien miljoen moest betalen omdat de dienstdoende ambtenaren bij de onteigeningsprocedure blijkbaar niet de juiste kleur briefpapier hadden gebruikt: de burger draait uiteindelijk voor de rekening op.
Die meneer Vollenbroek zal het vast allemaal goed bedoelen. Misschien speelt ook wroeging mee, omdat hij zich in een vorig leven had beijverd voor een ingenieursbureau dat zowat de halve planeet heeft uitgebaggerd of geasfalteerd. Omdat de meeste mensen te onwetend of te onverschillig zijn om hoofd- en bijzaken te onderscheiden, lift zo’n spijtoptant dankbaar mee op de milieubewuste hype. De Teslarijder met eigen huis in een groene randgemeente slikt het allemaal voor zoete koek, zolang ze maar niet aan z’n airco, z’n iPhone, z’n jacuzzi en z’n halfjaarlijkse vliegvakantie komen.
Als je echter wat verder kijkt dan je reukorgaan lang is, valt gemakkelijk te voorspellen op wat voor rampscenario zo’n bouwstop uitdraait. De net wat afgekoelde woningmarkt raakt binnen de kortste keren opnieuw oververhit en de wachttijden voor een huurwoning overstijgen de duur van een mensenleven. De huizenprijzen schieten de hoogte in, net als die van de uit den vreemde ingevlogen levensmiddelen. De werkloosheid bereikt eenzelfde niveau als in de crisisjaren en de ‘buitenlanders’ en ‘asielzoekers’ krijgen van alle ellende de schuld. Bij de eerstvolgende verkiezingen boeken de huisherpetoloog van FvD en z’n collega-gifkikkers opeens dertig, veertig zetels bij, en dan ben je als zandhagedis je leven helemaal niet meer zeker. Als dit een overwinning voor natuur en milieu mag heten, dan is Poetins poging om Oekraïne van de wereldkaart te vegen een vredesoffensief.
Het is sowieso spijtig dat milieuactivisten in zulke, per saldo vaak contraproductieve, staaltjes van ijzerenheinige symboolpolitiek zijn verzand. Dat zo’n ijdele baardaap zich bij Beau aan de tafel vastplakt, laat ik passeren. Al snap ik niet wat een weldenkend mens bij zo’n RTL-kakelshow heeft te zoeken. Maar je zou kunnen betogen dat de baardaap in kwestie dit vraagstuk bij voorbaat uit de wereld geholpen heeft door gretig aan te schuiven.
Voor die imbecielen die hun TikTok- en YouTube-kanalen promoten door in musea aan het vandaliseren te slaan, kan ik absoluut geen begrip opbrengen. De vergelijking met Tinkebell, die zich eveneens van nogal drastische manieren bediende om een op zichzelf verdedigbaar standpunt te ventileren, dringt zich op. Wat heeft iemand als Van Gogh misdaan om zich postuum de woede op de hals te halen van een stel cultuurterroristen dat zich Just Stop Oil noemt? Dat-ie met olieverf werkte misschien ...?
Ik sluit me graag aan bij een voormalig museumdirecteur, die stelde dat de racewagen van Max Verstappen een voor de hand liggender doelwit voor dergelijke dadendrang zou zijn. Mocht dit geen uitvoerbare optie zijn, ga dan liever op Schiphol met je dikke reet de landingsbaan blokkeren - dat getuigt tenminste van lef. Of organiseer een sit-in met wat sm-garnituur bij een bankfiliaal of kantoor van een oliemaatschappij, volgens beproefd recept. Maar blijf met je gore poten uit de buurt van wat je met je suffe paars geverfde kop toch nooit zult snappen.
Maar net als Johan Vollenbroek en z’n kornuiten gaan de socialemediageile actievoerders liever voor het laaghangend fruit. Zo ook een stel getormenteerde schertsfiguren die zich, bij gebrek aan dringender bezigheden, in en rond onze hoofdstad in de edele sport van het VanMoof-schudden hebben bekwaamd. De reden dat deze stoere knapen en meiden het specifiek op e-bikes van dit merk hebben voorzien, is niet het hoge kijk-mij-nou- en/of hipsterbaardgehalte van die krengen, maar dat ze aan het loeien slaan zodra ze door onbevoegden in beweging worden gebracht. Zo treiter je de hele buurt uit z’n slaap. En dat is kicken, blijkens een verslag van een uitstapje met dit fietsbelletjetrekkersgilde in de NRC.
Ook ditmaal geldt: neem liever een dikke SUV met verbrandingsmotor te grazen, als je zo graag de groene held wilt uithangen. Maar dát durven ze niet, want als de eigenaar van dat moois verhaal komt halen, worden ze wellicht zelf door elkaar geschud. In eigen kring ben je met dat kinderachtige gedoe misschien de bink. Maar veel sympathisanten van buiten zul je er niet mee winnen. En de wereld redden al helemaal niet. Terwijl het hoognodig is dat de voet van het gaspedaal gaat. Want het is onderwijl vier voor twaalf geworden en de klok tikt genadeloos door.