Wat zullen de Groningers ontiegelijk dankbaar zijn geweest voor de spijtbetuigingen van ûs Murk, omdat hun woongenot en vaak zelfs hun veiligheid decennialang bewust aan de gaswinning ondergeschikt waren gemaakt. De minister-president is de laatste tijd ongekend royaal met dergelijke spijtbetuigingen, zoals de nabestaanden van het slavernijverleden en de slachtoffers van de kinderopvangtoeslagmisère zullen getuigen. Niet dat ze daar overigens veel mee zijn opgeschoten. Als die toeslagenaffaire een betrouwbare indicatie vormt, zal het nog wel tot 2185 of daaromtrent duren voor het Groningse platteland weer een beetje bewoonbaar wordt.
De enige die vooralsnog aardbevingsbestendiger lijkt dan de Turkse president, is - jawel, daar is-ie nog steeds - onze paalvaste premier Mark Rutte. Een beetje curieus is het wel, afgezet tegen de lange rouwstoet collega’s die in de tussentijd aan gene zijde van het Kanaal na kleine of grotere misstappen uit Downing Street 10 moest vertrekken. Aan het hele slavernijgebeuren had Mark natuurlijk part noch deel (al valt een zeker neoliberaal opportunisme avant la lettre de VOC-bonzen en hun politieke slippendragers moeilijk te ontzeggen). Maar bij de strapatsen van de Belastingdienst en de NAM heeft-ie tot het allerlaatste moment comfortabel vanuit het sloepje van z’n boezemvrindje zitten toekijken, zonder enig initiatief te ontplooien om persoonlijk in te grijpen voordat de hele boel gierend uit de bocht vloog. En oplossingen verzinnen of uitvoeren laat-ie ook liever aan anderen over. Wat, met de VVD-slogan voor de Statenverkiezingen in het achterhoofd, de vraag oproept: wat doet zo’n misselijk stuk vreten eigenlijk voor de kost, behalve vrijblijvend excuses uitventen ...?
Die Statenverkiezingen draaien sowieso uit op één grote klucht, durf ik alvast te voorspellen. Het zou me niet verwonderen als BBB in diverse provincies buiten de Randstad als grootste partij uit de stembus komt. Wie de VVD nog vertrouwt, is óf net zo vergeetachtig als Mark zelf, óf onbeschoft rijk, óf oliedom, óf ontoerekeningsvatbaar. Over wat rechts van de blauweblazerclan bivakkeert, zal ik mij kiesheids- en veiligheidshalve maar niet uitlaten. En over het CDA hoeven we het, met dank aan de vele al dan niet voormalige partijprominenten die niet voor ‘Minder ik, meer wij’ kozen, niet eens meer te hebben. Wie met de combi PvdA/GL in zee gaat, is een onverbeterlijke optimist, en bij D66 hebben ze kennelijk te veel stikstof gesnoven. Want stikstofreductie is de nieuwe mantra bij D66, terwijl programmapunten als het recht op zelfbeschikking en burgerlijke vrijheden uit het gezichtsveld lijken te zijn verdwenen.
Gelooft u me niet ...? Een D66-coryfee van weleer, Medy van der Laan, heeft zich als voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken ontpopt als de voorvechtster van het nieuwe girogluren. Waardoor (ik verzin dit niet) je bankrekening opeens wordt geblokkeerd wanneer blijkt dat je als echtpaar in een jaar tijd voor dik vier mille bij de supermarkt hebt stukgesmeten. Wat me, zeker bij het huidige prijspeil, best een plausibel bedrag lijkt. Maar dat malle mens van een Van der Laan (ze zit nog bij de rozenkruisers ook, begreep ik) wil bonnetjes zien. Zelf zie ik in gedachten de aarde op Zorgvlied, waar Van Mierlo begraven ligt, dreigend bewegen.
Onderwijl draait, alweer, Mark Rutte zich als dienstwillige lakei zevenentachtig slagen in de rondte om ervoor te zorgen dat ZM de koning zíjn bonnetjes níét aan de goegemeente hoeft over te leggen. En naar de inhoud van de befaamde tax rulings die Nederland tot het beloofde land voor belastingontwijkers hebben opgestuwd, is het voor Jan en Janneke met de pet evenzeer gissen. Het is dan ook geen toeval dat de Nederlandse overheid qua transparantie binnen de EU op hetzelfde tranentrekkende niveau onderaan bungelt als (uiteraard) België en (welkom bij de club!) Bulgarije. Sinds de invoering van de Wet open overheid zijn de wachttijden aan het informatieloket alleen maar langer geworden in plaats van korter. Met nota bene het ministerie van Justitie als slechte tweede, en als hekkensluiter het door D66-fakkeldraagster Kaag bestierde departement van Financiën. Met andere woorden: als je D66 stemt, teken je voor ordinaire machtspolitiek van de oude stempel.
Terug naar BBB en het thema Randstad tegen de rest. Laten we het voor de verandering eens niet over de tragikomedie die stikstof heet hebben, maar over het openbaar vervoer. Ook een bijdrage aan een beter milieu, nietwaar? In het noorden en oosten des lands zijn inmiddels hele dorpen van de streekbus verstoken, áls die al rijdt omdat de FNV een dag toevallig niet staakt. Een snelle treinverbinding met het noorden blijft een luchtkasteel zolang het spoor tussen Zwolle en Meppel, een beruchte bottleneck, niet wordt verdubbeld. Dat kost misschien een kleine honderd miljoen, maar ondanks diverse vrome beloften (die na de Statenverkiezingen weer vlot worden vergeten) zit er voorlopig weinig vaart in. Waar blijkbaar wél geld voor is: doortrekking van de Noord/Zuidlijn naar luchthaven Schiphol. Dan heb je het opeens over een paar miljard.
Politieagenten zijn in de ‘buitengewesten’ ook dungezaaid. Al ben ik als Randstedeling de eerste om te beamen dat we ze hard nodig hebben als je, zoals ik, in een uit z’n krachten gegroeid universiteitsstadje woont waar bestuurders en ambtenarij hun snode plannetjes bekokstoven in een hermetisch afgesloten bunker zonder ramen. Of wanneer je tot kroongetuige bent gebombardeerd. Asielzoekerscentra daarentegen, met name voor de ‘lastigere gevallen’, worden bij voorkeur ergens aan de periferie neergeplempt. Maar wél met bus- of treinverbinding, dat moet ik er op gezag van door habituele zwartrijders (kan die term nog?) gemolesteerde buschauffeurs of conducteurs bij zeggen.
Het lijkt goddomme alsof we in Nederland geen dringender zaken aan ons hoofd hebben dan die stikstofpolonaise, die de mestvarkenshouderij op het Binnenhof over zichzelf én bovenal ons heeft afgeroepen. Naast de brisante geopolitieke situatie en de hardnekkige inflatie plus een dreigend stroomtekort is het coronavirus blijkens de piek aan ziekenhuisopnames nog lang niet uitgeteld. Ook al heeft Kuipers (opnieuw zo’n kroonjuweel van D66) het zichzelf gemakkelijk gemaakt door dit virus per decreet endemisch te verklaren. En een vogelgrieppandemie is in de maak, getuige een onthutsend opiniestuk in de NRC.
Terwijl één miljoen Nederlanders op de nominatie staat om tot bittere armoede te worden veroordeeld, steggelt politiek Den Haag onverstoorbaar over TikTok, stikstof en suikertaks. Waarbij de vrijkomende stikstofrechten ook nog eens onderhands worden opgekocht door de kongsi Schiphol-Rijkswaterstaat, om nog wat extra vakantievluchten te kunnen inroosteren en de nodige zesbaanswegen te verbreden.
Dus al met al zou het me nauwelijks verbazen wanneer heel Nederland buiten de Randstad de onafhankelijkheid uitroept wanneer de, wederom op voorspraak van diezelfde Randstad, tot nationale mascotte uitgeroepen Grote Boze Wolf zich een keer per abuis aan een kleuter vergrijpt in plaats van een kudde heideschapen. Als zo’n pedante navelstaarder in z’n ivoren torentje dan de geest weer in de fles probeert te krijgen door als represaillemaatregel het Fries officiële taal af te verklaren, zijn de rapen echt gaar, en kunnen we straks aan den lijve ondervinden wat het betekent om in de Donbas te wonen.
Maar omdat dit Nederland is, dat per definitie een halve eeuw achter de rest van de planeet aanhobbelt, zal het allemaal wel met een sisser aflopen. Met vanzelfsprekend een Mark Rutte die onwrikbaar blijft zitten waar die zit tot we, net als hijzelf, alles weer straal zijn vergeten. En die de benodigde extra ruggensteun wel bij de gestaag uitdijende rechterflank lospeutert. En met de even onvermijdelijke Arjen Luhuhuhuhubach die een en ander ginnegappend vanaf de zijlijn van volmaakt overbodig en net zo onleuk commentaar voorziet. Ik krijg, eerlijk gezegd, óók braakneigingen wanneer ik het verbeten smoelwerk van z’n collega Tim Hofman voorgeschoteld krijg. Maar die durft tenminste z’n nek uit te steken, terwijl die flapdrol van de (net als D66) in een ver verleden progressieve VPRO het bij z’n tong laat. Lekkuhuhuhuhur makkuhuhuhuluk.
Dus na de verkiezingen zijn we in grote lijnen weer terug bij af: business as usual. De woningnood wat groter, de prijzen wat hoger, de rijken wat rijker en de armen een stuk talrijker en armer. Precies wat Mark Rutte, als de langstzittende premier in de Nederlandse geschiedenis, al twaalfenhalf jaar praktisch ongehinderd nastreeft.
Mocht u zich nog afvragen of ik komende woensdag ga stemmen, en zo ja op wie, dan heeft u dit stuk blijkbaar niet goed gelezen. Maar u hoeft zich nergens voor te schamen, aangezien er ook geen hond is die dat met die dikke stapel door dure pr-bureaus opgepimpte verkiezingsprogramma’s doet, alvorens het rode potlood plichtsgetrouw het eigen doodvonnis tekent.