Absurdistan

Een stel dolle honden breekt schuimbekkend door de omheining van het getto, bijt in een chiquere buurt onschuldige kindertjes en feestvierders dood, en sleept een stel anderen mee naar hun hol voor de lekkere trek. Om herhaling te voorkomen, gooien de buren hun jachtgeweren en terreinwagens vol en bulldozeren de hele sloppenwijk plat. Waarbij ze, terwijl ze toch bezig zijn, behalve die honden meteen maar alle katten, konijnen en cavia’s uitroeien die ze te pakken krijgen. Want je weet nooit of die niet ook zijn besmet. Het Israëlisch-Palestijnse conflict in een notendop, toch?

Dat Hamas naast gijzelaars de eigen burgerbevolking als levend schild gebruikt, is een publiek geheim. Ook onder veel onvrijwillige bewoners van de Gazastrook, al durven die dit niet hardop te zeggen. Legendarisch is het verhaal van een koppensnellersbobo die, in beschaafdere tijden, keurig een annonce kreeg van de Israëlische luchtmacht dat ze voornemens waren bij wijze van represaillemaatregel z’n optrekje plat te gooien. Een gewaarschuwd terrorist telt tenslotte voor twee. Misschien stond in dat schrijven zelfs waar-ie beroep kon aantekenen als hij het er onverhoopt niet mee eens was.

De geadresseerde bracht niet, zoals verwacht, gedwee z’n theeservies in veiligheid. Hij vaardigde z’n complete harem, zedig gesluierd uiteraard en nakroost incluis, af naar het dakterras en zocht zelf dapper dekking in z’n privéschuilkelder. Je zou kunnen volhouden dat-ie er dan zelf om had gevraagd. Maar misschien was deze meneer al dat vrouwvolk gewoon zat, en bewezen de Israëli’s hem onbedoeld een dienst door hem dure echtscheidingsprocedures te besparen. Met zoveel vrouwen tikt dat aan, zelfs onder de sharia. Dus wellicht was het zowel slimmer als humaner geweest om de operatie uit te stellen tot ze hun doelwit voor zichzelf alleen in het vizier hadden. Had op de koop toe een postzegel gescheeld.

 

Mythe

Er circuleren verschillende visies op eerdergenoemd conflict, die vrijwel allemaal gemeen hebben dat ze maar één kant tonen van ‘de waarheid’. In Uris’ Exodus weigeren de Palestijnen de uitgestoken hand van hun nieuwe buren, om vervolgens welgemoed aan het moorden, plunderen en verkrachten te slaan. Waarbij gemakshalve wordt vergeten dat de jonge staat Israël al ver vóór de dagen van de huidige kolonisten een levendige Lebensraum-traditie kende met genocidale trekjes. Als Hamas een terreurorganisatie is, waar veel voor te zeggen valt, was Hagana dat ook.

Aan de andere kant is de uitdrukking ‘alle Joden de zee in vegen’ niet van vandaag of gisteren. En is het een mythe dat Palestina tussen de dagen van de Romeinen en de naweeën van de Tweede Wereldoorlog judenfrei was. Ook al waren de meesten van hen, willens of (vaker) nillens, in de tussentijd naar elders verkast. Natuurlijk was het voor de niet-Joodse bevolking geen onverdeeld genoegen dat zij in het kielzog van die oorlog de overlevenden van de Holocaust mochten herhuisvesten: een staaltje Wiedergutmachung by proxy. Maar ook het Arabische antisemitisme is niet ná 1945 uit het niets ontstaan. Getuige onder (veel) meer de onderonsjes tussen de grootmoefti van Jeruzalem en de nazi’s.

In wezen was (en is) gebrek aan grond niet het grootste probleem. En de nieuwbakken Israëli’s hadden, met hun westerse opleiding plus deels uit nood geboren vindingrijkheid, iedereen zonder aanzien des persoons kunnen helpen aan water, scholen, medische zorg en andere moderne verworvenheden. Hadden we nu misschien een heel ander Midden-Oosten gekend, met een seculiere, inclusieve staat Israël omringd door een minder theocratische, intolerante en in zichzelf gekeerde Arabische wereld.

 

Voorgeschiedenis

Dat het niet zo mocht zijn, kwam doordat beide partijen zich van meet af aan krampachtig vastklampten aan hun eigen absolute ‘gelijk’, met alle voorrechten die daarbij komen kijken. Aan Joodse zijde draaide het vooral om de beloften die God aan het Joodse volk zou hebben gedaan. Beloofd is beloofd, wat de zittende bewoners daar ook van denken.

Bij veel moslims speelt, bewust of onbewust, theologisch antisemitisme mee. Als je - net als de christenen voor hen - de God van je overburen hebt ingelijfd, is het lastig te verteren dat die niet op afroep jouw versie van de waarheid omarmen. Dan is het een kleine stap om behalve de kolonisten, of bij uitbreiding de Israëli’s, alle Joden tot legitimate targets te verklaren. Met als gelukkige bijkomstigheid dat je niet helemaal naar Israël hoeft af te reizen om je ding te doen. En dat Hamas rijmt op gas. Binnen het jodendom daarentegen speelt proselitisme nauwelijks een rol. Wat weer als nadeel heeft dat het zo verdomd moeilijk is om buitenstaanders een volwaardige plaats in je midden te geven.

Voorgaande alinea’s doen natuurlijk evenmin recht aan het leed dat de voorzaten van de huidige bewoners elkaar wederzijds hebben toegebracht én ondergaan. Dat je een actueel probleem nooit geïsoleerd van de voorgeschiedenis kunt begrijpen, is een waarheid als een koe. Maar geen geldig excuus om kleine kindertjes af te slachten.

 

Vol op het orgel

Niettemin bewijst de Israëlische regering zichzelf en de eigen bevolking een slechte dienst door vol op het orgel te gaan, alleen al vanuit een pr-standpunt. Als je met grof geweld de Gazastrook schoonveegt in een poging om Hamas te ausr... neutraliseren, weet je bij voorbaat dat overmorgen een nieuwe lichting erfvijanden in de startblokken staat. Wat, wed ik, op 7 oktober al lang en breed door de aanslagplegers was ingecalculeerd. Ondanks de nederlaag door naar de volgende ronde. De heethoofden uit beide kampen voeren een uitputtingsslag en zien er geen been in om het minder radicaal angehauchte deel van de bevolking in hun (zelf)vernietigingsdrang mee te slepen.

Hamas was uitgerekend na zo’n eerder akkefietje aan de macht gekomen in de Gazastrook, waar ze sindsdien tussen alle schermutselingen, aanslagen en beschietingen door hun terreurbewind oefenen op seculiere Palestijnen. Met logistieke steun van de ladykillers in Teheran en een zetje in de rug van gene zijde van de grens. Sedert hun aantreden zijn salafistenbaardjes en hidjabs verplicht onderdeel van de straatmode. Zo’n hoofddoek schijnt te beschermen tegen hersenletsel bij een val, als de draagster opeens last van haar bloeddruk krijgt. Dus wie weet worden er ook kogelwerende en bombestendige eigenschappen aan toegeschreven.

Pas zag ik een reportage vanaf de Westoever, waar de bewoners eveneens in de dodendans worden meegezogen. De vrouwen die geïnterviewd werden, gingen vooralsnog fier met onbedekt hoofd door het leven. Toch zijn ook zij momenteel vogelvrij verklaard door the powers that be. Eén meisje van middelbareschoolleeftijd, westers gekleed en met neuspiercing - niet bepaald een doorsnee-jihadistje dus -, heette nota bene Sara. Op het oog had ze een sabra of kibboetsbewoonster kunnen zijn. Ook niet zo gek welbeschouwd, want de oorspronkelijke bewoners van Palestina, Joods of niet, komen uit dezelfde genenpool. Daarvoor hoef je geen 50.000 jaar terug in de tijd. Het is godgeklaagd dat deze verre familieleden elkaar anno nu niet eens het licht in de ogen gunnen.

 

Bij de les

Simplistisch als we zijn, denken we graag in termen van goed versus absoluut kwaad. Het gebrek aan nuancering en ons onvermogen om de dingen vanuit een breder perspectief te zien, maken het makkelijk om elk conflict te duiden in termen van slachtoffers vis-à-vis daders. Dat Poetin een ploert van het zuiverste water is, die geen enkele concrete aanleiding had om z’n buurland binnen te vallen, wil nog niet zeggen dat die oorlog geen decennialang voortraject kent. Waarbij ook de Oekraïners, de EU en de NAVO zich niet onbetuigd hebben gelaten. Uit eigenbelang of gewoon om de buren te jennen. We weten intussen (denk ook aan Noord-Ierland) wat daarvan komt.

Wie glashard ontkent dat Hamas en Hezbollah terreurbewegingen zijn, die ook de eigen achterban genadeloos onderdrukken, is blind voor de realiteit. Anderzijds moet je zelfs als Israël-fan erkennen dat de radicaal-rechtse regering van Netanyahu en diens vrome vriendjes de kolonisten gretig de situatie misbruiken voor een exercitie in etnische zuivering en landjepik. Zeg maar gerust dat beide partijen in hun streven naar hun eigen Endlösung niet terugdeinzen voor genocide. Als je dan onbekommerd de Nakba- of Holocaustkaart trekt of met de Jodenster van je opa koketteert om je wandaden te rechtvaardigen, is dat een gotspe. Zacht uitgedrukt. Indien je voorouders zoiets vreselijks hebben meegemaakt, is dat juist een reden te meer om ervoor te waken dat je niet in de voetsporen treedt van de daders. Zelfs als de daders van weleer de grootouders van jouw tegenstanders zijn.

Wie precies wel en niet heeft gedeugd, moeten historici maar te gelegener tijd uitzoeken. Voor nu is een staakt-het-vuren het minste om verdere escalatie te voorkomen. Temeer omdat vluchten voor de non-combattanten geen reële optie is. Wat, zoals vaker gezegd, niet betekent dat je afziet van het recht op zelfverdediging. Wie niet horen wil, moet maar voelen. En de Mossad is als het goed is weer bij de les.

 

Schaduw

De ‘Palestijnse kwestie’ sleept zich al driekwart eeuw voort, zonder concreet zicht op een voor alle betrokkenen acceptabele oplossing. Wie precies ‘begonnen’ is, doet er onderhand nauwelijks meer toe, aangezien beide partijen zich en route schuldig hebben gemaakt aan beestachtig wangedrag. Over je eigen schaduw springen, laat staan die van het verleden, is hondsmoeilijk. Maar het moet, als je ooit vrede wilt.

Eén ding is zeker: de baby’s en kinderen die eufemistisch met collateral damage worden aangeduid, hebben er part noch deel aan dat hun ouders, grootouders en overgrootouders zich tot op de dag van vandaag gedragen als een stel zwaarbewapende peuters zonder morele scrupules. Als de vechtersbazen dát eenmaal inzien, volgt de rest op den duur vanzelf. De hamvraag is hoeveel onschuldige slachtoffers nog aan beide kanten van de grens moeten vallen voordat dit besef te bestemder plaatse landt.