Mijn laatste restje twijfel over de oprechte bedoelingen van de PVV smolt als poolijs voor de zon zodra ik vernam dat sommige partijprominenten zich in het recente verleden met de Prinsenvlag hadden getooid. Als je de Tachtigjarige Oorlog nog hebt meegemaakt - wat ik bij sommige PVV’ers van het eerste uur niet uitsluit - geen reden tot zorg. Maar in een wat minder ver verleden was het oranje-wit-blauw het symbool van de NSB. Ook onder het apartheidsregime in Zuid-Afrika stond deze variant op de nationale driekleur in hoog aanzien. Ik ben dus niet zo van de Prinsenvlaggen.
Maar X-Man Geert wil daarover niet met de volksvertegenwoordigers in discussie. Over het omvolkingsdossier evenmin. Een merkwaardige breuk met de periode dat hij nog zelf in de oppositiebanken zat, en dankbaar iedere gelegenheid aangreep om te roeptoeteren dat de bewindspersoon in kwestie corrupt of op z’n minst knettergek was.
De miljoenen Henken en Ingrids die dit landje rijk is, zal het vermoedelijk worst wezen. Die hebben wel dringender kopzorgen dan een Kamervoorzitter die niet met Ketikoti naar Canossa wil afreizen. In het slechtste geval kunnen ze straks toch niet weer als vanouds met 130 over de snelweg scheuren, en dat is onverteerbaar onrecht. Daarnaast blaast de bestaanszekerheid op de achtergrond altijd een partijtje mee, nu de prijzen opnieuw fors stijgen. En het maar afwachten is of Fleur de lamgelegde zorgsector weer vlot krijgt en Mona erin slaagt om voldoende betaalbare woningen uit de grond te stampen.
Naast alle aanvaringen en schofferingen die substituut-premier Schoof te verhapstukken kreeg, is het geen veelbelovende aftrap dat huisartsenketen Co-Med failliet werd verklaard tijdens de wittebroodsweek. Nu is de term ‘huisartsenketen’ wat veel eer voor een toko die je beter als medisch beleggingsfonds zou kunnen karakteriseren. De gang van zaken, zowel voor als achter de schermen, was dan ook navenant. Wat niet wegneemt dat dit ‘piramidespel’ in de gezondheidszorg (niet mijn woorden) jarenlang ongehinderd kon dooretteren. Mede dankzij het engelengeduld van de Inspectie en zorgverzekeraars, die anders van elk bonnetje een halszaak maken. Waardoor in de zorgsector de administratie hoofdzaak en de rest bijzaak geworden is, met alle symptomen van dien.
Een spijtoptant liet tegenover EenVandaag weten dat de bedoeling uiteraard was ‘om de zorg in Nederland toegankelijk te houden’. En niet (alsof iemand zoiets zou durven suggereren) zoveel mogelijk geld binnen te harken. Op basis van eenzelfde argumentatie hebben ook huisjesmelkers en vastgoedspeculanten, en eertijds woekerhandelaars tijdens de Hongerwinter en slavenhouders, het beste met hun medemens voor. En via die slavenhouders en hun hedendaagse apologeten en sympathisanten komen we weer uit bij het keurkorps dat het bordes van Huis ten Bosch bezet hield.
Dat de bv Wilders vorig jaar met de verkiezingswinst aan de haal ging, is bovenal te danken aan drie personen. De heilige Pieter, die zich als een judas ontpopte. De huidige VVD-voorvrouw, die na wat hard-to-get-geschmier met een plaats in het schellinkje genoegen nam. En haar illustere voorganger, die het voor gezien hield tijdens wat gemarchandeer over goeddeels hypothetische nareizigers. En nu met z’n rubberen ruggengraat en gatenkaasgeheugen de NAVO op oorlogssterkte mag houden. Tot grote teleurstelling van middelbareschoolleerlingen in het Haagse, die graag zo’n grappenmaker voor de klas hadden verwelkomd.
Je kunt Henk en Ingrid van alles kwalijk nemen. Maar niet dat ze na alle misère van de afgelopen decennia klaar zijn met de gevestigde politiek. Nog afgezien van incidentele crises zoals de coronapandemie, is het leven allesbehalve leuker geworden. De voortdurende prijsstijgingen eisen hun tol, en het hobbelig levenspad wordt overwoekerd door een ondoordringbare doornhaag ge- en verboden. Geen wonder dat de Europese Unie - die veel belooft en nóg meer kost, maar weinig bereikt - bij het minste of geringste als zondebok fungeert. En de statushouder of expat die wél een huis vindt als bliksemafleider. Dat klimaatverandering met de ene poot in de blubber en de andere op de vliegtuigtrap glashard wordt ontkend, en de ‘politieke elite’ keer op keer met cumulatieve rente wordt afgerekend.
Als rechts gouden bergen belooft, terwijl links kennelijk is vergeten waar socialisme voor stond, is de teerling snel geworpen. Niet alleen in Nederland, maar ook in België, Frankrijk en zelfs het tot voor kort onverdacht progressieve Scandinavië. En wat langer geleden in Duitsland, waarbij eerlijkheidshalve moet worden vermeld dat het water de Heinzen en Inges van toen tot de neusvleugels was gestegen. En ditmaal niet door het broeikaseffect.
De kwade genius achter dit alles is niet de linkse elite. En evenmin de asiel- of zo u wilt gelukszoeker, Poolse of Turkse gastarbeider of Chinese expat. En zelfs niet Mark Rutte of de Brusselse bureaucratie. Dat zijn allemaal kleine schakeltjes in de machinerie van het neoliberalisme. Het wezenskenmerk daarvan is dat alles, openbaar bestuur en internationale betrekkingen incluis, in dienst staat van winstbejag en economische groei. Hoe die welvaart wordt verdeeld en hoe het met het welzijn zit, is van volstrekt secundair belang. Zodat de rijken steeds rijker worden en de armen almaar armer. In een samenleving waarin eigenbelang de toon zet en het grote geld aan de knoppen draait, zoekt de groeiende schare slachtoffers vanzelf een schuilplaats aan de uiterste linker- of rechterflank van het politieke spectrum.
Een lichtpuntje is dat zowel de traditionele partijen als de kiezers hier en daar ten langen leste hun lesje hebben geleerd. In het door rancuneus rechts uit de EU losgewrikte Groot-Brittannië moesten de conservatieven een verpletterende verkiezingsnederlaag incasseren. De Brexit heeft niet het voorspelde Arcadië gebracht, maar malaise, met uitzondering van the happy few. De befaamde National Health Service is op sterven na dood, en de tweede stad van het land, Birmingham, praktisch failliet. De gevolgen van de fatale cocktail van bezuinigingen en belastingverhogingen die daaruit voortvloeit, laten zich raden. Zelfs de stroom bootvluchtelingen - een onderwerp dat ook aan de overzijde van het Kanaal het debat domineert - neemt maar niet af.
Twee kanttekeningen bij de monsterzege van Labour: ook het xenofobe Reform, onder aanvoering van Brexit-kopstuk Farage, gooide hoge ogen. En de opkomst was bijna ongekend laag. Twee op de vijf Britten stemden met hun voeten, want vertrouwen komt te voet en gaat per Concorde. Hopelijk maakt Starmer niet dezelfde fouten als zijn neoliberaal angehauchte voorganger Blair.
Ook elders is het niet alom ellende troef. In Polen kregen de katholieke hardliners van PiS uiteindelijk hun congé. Zelfs sultan Erdogan bleek niet onschendbaar. Maar goed ook, want als een dictator eenmaal vast in het zadel zit, valt die lastig te wippen. Denk maar aan Poetin, of de haatbaarden in Afhanistan en Iran. Of die olijke Oostenrijkse snorremans die bij z’n Duitse buren alles besser ging maken.
Groot vraagteken is wat aan gene zijde van de grote plas te gebeuren staat, waar de dementerende tegenstander van Trump zich een kruising tussen Kennedy en Rambo waant en niet van opstappen wil weten. Als het tot bakkeleien met de Prachtvent komt en mastermind Mark moet ons redden, denk ik dat ik maar voor een Ter Braakje opteer. O nee, dat mag helemaal niet, in dit vrije land. Een grootgrutter in suïdicepoeder van de zelfmoordhobbyistenclub Laatste Wil sloeg onlangs de hand aan zichzelf om de strop te ontlopen.
Maar voorlopig hebben wij belangrijker zaken aan het hoofd dan het politieke landschap of een Derde Wereldoorlog: foezzbôl. En nu maar bidden dat de sportieve krachtmeting met Turkije in het gesegregeerde Nederland van vandaag niet in veldslagen, pogroms, wolvengehuil of terreurdaden ontaardt …