In een héél ver verleden adverteerden de Nederlandse Spoorwegen trots met de leuze ‘Waar zouden we zijn zonder de trein?’ Voor late instappers: dat was in de tijd dat je nog in een heuse rookcoupé een Drum voor elkaar kon draaien. En voordat je tot in de zogenaamde stiltecoupé werd achtervolgd door andermans (m/v/i) amuzikale voorkeuren of tenenkrommende telefoongesprekken. Dit laatste mede omdat de dienstdoende conducteur zich na een confrontatie met zwartrijders bibberend had ingesloten op het defecte toilet.

Het juiste antwoord zou vandaag de dag luiden: allang waar we moesten wezen. In Frankrijk hebben saboteurs, vermoedelijk in verband met de Olympische Spelen, onlangs diverse hogesnelheidslijnen lamgelegd. Bij de NS hebben ze daarvoor geen saboteurs nodig. De Intercity Direct tussen Rotterdam en Schiphol, door insiders inmiddels tot Intercity Defect omgedoopt, haalt op een deel van het tracé amper snelheden die reeds voor 1900 als een tikkeltje traag werden beschouwd. Áls die intercity al rijdt, want het materieel van de Nieuwe Generatie - trots ingehaald als de flitstrein die het Fyra-debacle naar de vergetelheid zou verbannen - staat blijkens een ontluisterend artikel in de NRC een jaar na z’n debuut vaker in de werkplaats dan naast het perron. 

Met typerende D66-logica weigert NS-opperhoofd Wouter Koolmees vanachter z’n karakteristieke stupide grimas onverbiddelijk de bijbehorende IC Direct-toeslag te schrappen. Die meerprijs betaal je, het kán haast niet gekker, namelijk voor de geboekte snelheidswinst. Ongeacht dat je bij de huidige gang van zaken sneller te bestemder plaatse arriveert wanneer je helemaal omrijdt via Den Haag met de Oude Lijn. 

Helaas is zelfs dát op het moment van schrijven geen optie. Door - daar-is ie weer! - uitgelopen werkzaamheden zijn reizigers tussen Den Haag en Schiedam tot nader order aangewezen op de metro, de boemelbus, de benenwagen of de trekschuit. De feestelijke heropening door de bijna honderd jaar oude Arend-replica uit het Spoorwegmuseum, die wél dapper doet wat-ie moet doen, moest tot tweemaal toe worden uitgesteld … Het wachten is tot het laatste fluitsignaal een einde maakt aan deze martelgang. Gelukkig maar dat de penoze in dit prachtland niet bij de ov-poortjes hoeft aan te schuiven. Zulke vips verplaatsen zich ook ná hun arrestatie in stijl per privéjet. Verschil moet er zijn.

 

Onrendabelen

Je hoort weleens dat het openbaar vervoer is bestemd voor de (in GeenStijl-idioom) onrendabelen. En daarom ook volkomen terecht een sluitpost vormt. Iets soortgelijks wordt in liberale kringen beweerd over het toeslagenstelsel en sociale woningbouw. Waarbij gemakshalve wordt vergeten dat de grootste zak geld over de schutting van de eigenwoningbezitter verdwijnt. Dat de hoogste inkomens en meest winstgevende bedrijven hun riante belastingvoordelen op de smalste schouders verhalen, is al vaker gezegd. De grootste grootverdieners, of zo u wilt profiteurs, betalen zelfs helemaal noppes. Het waarom heeft meester Mark in een vorig leven meermaals geduldig aan de klas uitgelegd.

Nog daargelaten of een en ander rechtvaardig mag heten, blijven in zo’n simpele calculatie de maatschappelijke kosten buiten het zicht. Al die auto’s met een solitaire forens achter het stuur hutjemutje in de spits trekken een zware wissel op het milieu. En alle files en de bijbehorende vertragingen zijn voor het echte zakelijke wegverkeer allesbehalve een zegen.

Wie zonder blikken of blozen beweert dat het geen ramp is als middelbarescholieren dagelijks tweemaal twaalf kilometer door weer en wind moeten fietsen omdat hun busverbinding wegbezuinigd is, heeft z’n jeugd blijkbaar hoog en droog doorgebracht op het Barlaeus. En wie het doodnormaal vindt dat zelfstandig wonende bejaarden voor hun boodschapjes aangewezen zijn op onlinebestellingen per tablet of smartphone (toch lekker makkelijk dat alles wordt thuisbezorgd …?), moet óf een vuistdikke plank voor zijn/haar/hun vette kop hebben, óf belijdend VVD’er zijn. Dat laatste is trouwens, realiseer ik me, dubbelop.

 

Radikalinski’s

Een stelletje bezopen radikalinski’s (ze zijn er dus nog) heeft inmiddels de aanslagen op het Franse spoorwegnet opgeëist. Toch valt niet geheel uit te sluiten dat het Franse spoor is gesaboteerd door of met behulp van een Russische vijfde colonne. Want sinds Wilders’ schoonpapa de scepter over Europapa zwaait, staat de achterdeur van voorpost Hongarije wagenwijd open. Wellicht kan tante Greet, wanneer die weer eens in Boedapest aanwipt, haar eigenzinnige neef met de breipen op de schouder tikken.

Maar tante heeft dit nieuws naar ik vrees vast gemist. Die lag immers in katzwijm wegens een aanstootgevend akkefietje bij de openingsceremonie van de Olympische Spelen. Toegegeven, erg subtiel was het tableau vivant niet: een Laatste Avondmaal uitgebeeld door dragqueens. Los van dat pumps maatje 47 en gevoelige tenen geen gelukkige combinatie zijn (al kan dat voor liefhebbers van religieus geïnspireerde cartoonwedstrijden geen onoverkomelijk obstakel wezen), zie ik de link met een sportfestijn ook niet direct. 

Voor de in sneltreinvaart afbrokkelende tolerantie jegens (rotwoord) ‘andersgeaarden’ is al die heisa evenmin erg bevorderlijk. Te vrezen valt dat de toch al labiele Macron na de recente verkiezingsnederlaag nog dieper in zijn misplaatste grootheidswaan is afgegleden. Misschien heeft-ie zelf wel die fikkies langs de rails gestookt en in de Seine gepist.

 

Reactionaire krachten

Gewelddadige en vernielzuchtige extremisten zijn van alle tijden en alle gezindten. Op tv zag ik pas een stukje over de Rode Brigades. Achter de pornosnorren, pofmouwen en scherp gesneden pakken gingen gewetenloze moordenaars schuil. Hier te lande had je de harde kern van de krakersbeweging, die oude binnensteden nog voortvarender sloopte dan het meest vooruitstrevende en kantoortorenverslaafde gemeentebestuur.

Sedertdien hebben de reactionaire krachten van rechts de overhand gekregen. In het Italië van Meloni is fascist geen scheldwoord meer. Naast de bruinhemden roeren ook de zwartrokken zich, al zijn die tegenwoordig veelal niet meer van katholieke signatuur maar van islamistische. Gemarginaliseerde groepen zonder noemenswaardig toekomstperspectief zijn vanouds extra vatbaar voor radicalisering. Wie wind zaait … het bekende refrein.

Wat fascisten en fundi’s gemeen hebben, is de overtuiging dat iedereen die niet in hun eendimensionale wereldbeeld past, uitgeroeid of op z’n minst gedeporteerd dient te worden. De lgbtq-plussers, de mensen met een ander kleurtje of afwijkend geloof, andersdenkenden in het algemeen, en vanzelfsprekend de Joden. En vrouwen allemaal terug achter het aanrecht, naargelang manliefs voorkeur in boerka of bloemetjesjurk. 

 

Verontwaardiging

Het mag ironisch heten dat uitgerekend Duitsland zulke types het dichtst op de huid zit, zonder onderscheid des persoons. Door Iran gefinancierde moskeeën, extreemrechtse tijdschriften, ultralinkse vandalen die voor eigen rechter spelen. Misschien komt die voorzichtigheid wel uit bepaalde ervaringen in het verleden voort.

In het verzuilde Nederland daarentegen blijft verontwaardiging iets selectiefs. Bij de PVV staat de vrijheid hoog in het vaandel, behalve voor links tuig en de kopvoddenfanclub. Bij Nederturkenpendant Denk is het precies andersom. Pas zodra de pleuris hier uitbreekt, zullen we beseffen dat we de trein gemist hebben. En ditmaal ligt de schuld bij onszelf en de politiek, en niet bij de gederailleerde NS.